Ορολογία

Ξενικά είδη (Alien species):
Ζώντα δείγματα ενός είδους, ενός υποείδους ή μιας κατώτερης ταξινομικής βαθμίδας ζώων, φυτών, μυκήτων ή μικροοργανισμών τα οποία εισάγονται εκτός του φυσικού τους εύρους εξάπλωσης· στον ορισμό αυτό συμπεριλαμβάνονται οποιοδήποτε μέρος, γαμέτες, σπόροι, αυγά ή πολλαπλασιαστικές μονάδες των εν λόγω ειδών, καθώς και κάθε υβρίδιο, ποικιλία ή φυλή που θα μπορούσε να επιβιώσει και στη συνέχεια να αναπαραχθεί (Κανονισμός 1143/2014/ΕΕ).

Ξενικά εισβλητικά ή ξενικά χωροκατακτητικά είδη (Invasive alien species):
Ξενικά είδη των οποίων η εισαγωγή ή εξάπλωση έχει διαπιστωθεί ότι απειλεί ή επηρεάζει δυσμενώς τη βιοποικιλότητα και τις σχετικές οικοσυστημικές υπηρεσίες (Κανονισμός 1143/2014/ΕΕ). Στον ορισμό αυτό πλέον ενσωματώνονται και οι αρνητικές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία, την κοινωνία και την οικονομία.

Ξενικά εισβλητικά/χωροκατακτητικά είδη Ενωσιακού ενδιαφέροντος (Invasive alien species of EU concern): Σύμφωνα με τον Κανονισμό 1143/2014/ΕΕ, είναι τα χωροκατακτητικά ξενικά είδη των οποίων οι δυσμενείς επιπτώσεις έχει κριθεί ότι απαιτούν συντονισμένη δράση σε ενωσιακό επίπεδο. Η λίστα αυτή ανανεώνεται τακτικά και περιλαμβάνει είδη για τα οποία εντός 6 μηνών από την ανίχνευση τους σε ένα κράτος μέλος απαιτείται η εφαρμογή μέτρων παρακολούθησης και εξάλειψης.

Ξενικά εισβλητικά/χωροκατακτητικά είδη Εθνικού ενδιαφέροντος (Invasive alien species of National concern): Χωροκατακτητικά ξενικά είδη διαφορετικά από τα χωροκατακτητικά ξένα είδη ενωσιακού ενδιαφέροντος, για τα οποία ένα κράτος μέλος φρονεί, βάσει επιστημονικών στοιχείων, ότι οι δυσμενείς επιπτώσεις της ελευθέρωσης και εξάπλωσής τους, ακόμη και όταν δεν έχουν επιβεβαιωθεί πλήρως, είναι σημαντικές για την επικράτειά του ή τμήμα αυτής και καθιστούν αναγκαία την ανάληψη δράσης στο επίπεδο του εν λόγω κράτους μέλους (1143/2014/ΕΕ).

Κρυπτογενή είδη (Cryptogenic):
Είδη των οποίων η προέλευση δεν είναι γνωστή. Τα είδη αυτά δεν είναι αποδεδειγμένα ούτε αυτόχθονα αλλά ούτε και εισαχθέντα σε μία περιοχή (Carlton 1966).

Αυτόχθονα ή γηγενή είδη (Native):
Είδη που ανήκουν ιστορικά στην πανίδα μιας χώρας, περιοχής ή οικοσυστήματος και η παρουσία τους είναι αποτέλεσμα φυσικών διαδικασιών, χωρίς δηλαδή ανθρώπινη παρέμβαση (Executive Order 13112).

Κοσμοπολίτικα είδη (Cosmopolitan species):
Είδη των οποίων η εξάπλωση επεκτείνεται στο μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη μας.

Αρχαιόζωα (Archeozooan):
Ξενικά είδη τα οποία εισάχθηκαν στην Ευρώπη από τις αρχές της Νεολιθικής γεωργίας αλλά πριν την ανακάλυψη της Αμερικής από τον Κολόμβο το 1492 (DAISIE 2009).

Νεόζωα (Neozooan):
Ξενικά είδη τα οποία εισάχθηκαν στην Ευρώπη μετά την ανακάλυψη της Αμερικής από τον Κολόμβο το 1492 (DAISIE 2009).

Διάδρομοι διασποράς (Introduction pathways):
Οι οδοί και οι μηχανισμοί εισαγωγής και εξάπλωσης χωροκατακτητικών ξενικών ειδών (Κανονισμός 1143/2014/ΕΕ). Οι οδοί αυτές είναι (UNEP/CBD/SBSTTA/18/9/Add.1):
1) Απελευθέρωση στη φύση (π.χ. για σκοπούς βιολογικής καταπολέμησης)
2) Διαφυγή από εγκλεισμό (π.χ. δραπέτες από ζωολογικούς κήπους ή καταστήματα κατοικίδιων ζώων)
3) Μεταφορά – Επιμόλυνση (π.χ. παράσιτα ζώων, επιμολυσμένο φυτικό υλικό, σε τρόφιμα)
4) Μεταφορά – Λαθρεπιβάτες (π.χ. σε έρματα πλοίων, αυτοκίνητα, αεροσκάφη)
5) Διάδρομοι (π.χ. τούνελ, γέφυρες ή διασυνδεόμενα υδάτινα σώματα)
6) Μη-υποβοηθούμενη (φυσική εξάπλωση μέσω συνόρων)

Βιολογική καταπολέμηση (Biocontrol/Biological control):
Βιολογική καταπολέμηση είναι η χρήση παρασίτων, θηρευτών ή παθογόνων οργανισμών (συνολικά αποκαλούνται “φυσικοί εχθροί”) για τον έλεγχο των πληθυσμών των επιβλαβών οργανισμών (Πέκας 2009).

Έγκαιρος εντοπισμός: Η επιβεβαίωση της παρουσίας δειγμάτων ενός χωροκατακτητικού ξενικού είδους στο περιβάλλον προτού αυτό εξαπλωθεί ευρέως (1143/2014/ΕΕ).

Εξάλειψη: Η πλήρης και μόνιμη απομάκρυνση του πληθυσμού χωροκατακτητικών ξενικών ειδών με θανατηφόρα ή μη θανατηφόρα μέτρα (1143/2014/ΕΕ).

Θρυμματοφάγα είδη (Detritivorous):
Είδη τα οποία τρέφονται με νεκρή οργανική ύλη, αποσυντιθέμενα φυτικά ή ζωικά υπολείμματα και κόπρανα. Οι οργανισμοί αυτοί συμβάλλουν συχνά θετικά στην αποικοδόμηση.

Σαπροξυλικά είδη (Saproxylic):
Είδη τα οποία συσχετίζονται ή εξαρτώνται από το σηπιώμενο ή νεκρό ξύλο για την επιβίωση, αναπαραγωγή και ανάπτυξή τους.

Παράσιτο (Parasite):
Είναι ο οργανισμός εκείνος, ο οποίος συμβιώνει με τον ξενιστή εις βάρος του τελευταίου. Δεν τον σκοτώνει, καθώς ο βιολογικός του κύκλος είναι συνυφασμένος και εξαρτάται από το βιολογικό κύκλο του ξενιστή.

Παρασιτοειδές (Parasitoid):
O όρος αυτός αναφέρεται σε έντομα, της τάξης Hymenoptera. Συνήθως έχουν παρόμοιο μέγεθος με αυτό του ξενιστή, και τον καταστρέφουν έμμεσα. Μετά την ολοκλήρωση του βιολογικού του κύκλου, το παρασιτοειδές θανατώνει τον ξενιστή, σε αντίθεση με το παράσιτο, που “θέλει” τον ξενιστή ζωντανό.

Υπερπαρασιτοειδές (Hyperparasitoid):
Αναφέρεται επίσης σε έντομα της τάξης Hymenoptera, είναι αρκετά μικρότερα σε μέγεθος, και ολοκληρώνουν το βιολογικό τους κύκλο παρασιτόντας σε άλλα παρασιτοειδή. Ανάλογα με τη θέση τους στις τροφικές αλυσίδες μπορούν να αναφερθούν ως υπερπαρασιτοειδή 1ου βαθμού, 2ου κ.ο.κ. Όπως και τα παρασιτοειδή, θανατώνουν τον ξενιστή.